Op reis in Katharenland

17 september 2022: Van Reims naar Vezelay

Wat is de kathedraal van Reims ook van binnen prachtig met kleurige glas-in-lood-ramen van o.a. Chagall. Vele koningen door de eeuwen heen zijn hier gekroond. De ingesleten paden bij de entree herinneren aan de eeuwenlange stoet van kerkgangers die binnentrad. We laven ons aan de talloze beeldhouwwerken, branden er devoot enkele kaarsjes en verlaten Reims. 

Op naar Vézelay. Naar de basiliek van Marie Madeleine zoals de Fransen haar noemen. De plek waar ik 23 jaar geleden voor het eerst kwam en toen al vol ontroering de basiliek en de kloostertuin erachter betrad. Sindsdien ben ik er nog twee keer geweest. En vandaag opnieuw bij de eerste blik op de heuvels van Vézelay springt mijn hart op. Als een kind zo blij loop ik minuten later de opgaande weg naar boven. Eerst naar de tuin, het uitzicht, de oude kloostermuur. De plek, waar de energie nog zo voelbaar is. Ik schiet opnieuw vol. Wat een intens mooie plek is dit toch! 

Als we later de basiliek betreden, luiden de kerkklokken en in een andere ruimte horen we meerstemmig gezang in een vesper. Minutenlang zitten we in stilte in de crypte beneden, waar enkele relikwieën van de Madeleine bewaard worden. Alsof de tijd hier stil staat en het verleden samenvalt met het heden. 

We lopen een stuk langzamer als we weer naar beneden gaan. Vertraagd. Verstild. Ingetogen. Het volle restaurant met de snelle snack trekt ons niet meer. We kiezen voor een culinaire maaltijd in een goed restaurant en rijden twee uur later met een glimlach terug naar onze B&B waar er naast mijn bed een engeltje wacht. Kan t hemelser dan dit?

 19 september 2022: De ‘Zuiveren’

Wist je dat katharen staat voor de ‘zuiveren’? De katharen waren christenen die leefden in Zuid Frankrijk. Ze ‘geloofden’ en ’leefden’ anders dan de katholieke kerk verlangde en in de 12 en 13e eeuw werden ze volledig uitgeroeid door de Inquisitie. In Carcassonne startte deze inquisitie in opdracht van de paus met de vervolging van katharen, joden, heksen, homoseksuelen en andere groepen die ‘anders’ waren. 

De stad is prachtig, maar dit verhaal is afschuwelijk. We waren er ondanks het feit dat we het kenden, toch weer misselijk van. De beelden van het inquisitie-museum bleven op ons netvlies. Wie verzint het om onschuldige mensen zo onmenselijk te martelen? De laatste kathaar Belibaste, zei in 1321 voor hij op de brandstapel ging: over 700 jaar komen we terug. Dat was vorig jaar. Het is tijd dat het verhaal van liefde en zuiverheid weer klinkt. Een dag met zon, mooie plaatjes en een heftig verhaal uit het verleden. 

20 september 2022: Welk groot geheim was zoveel geld waard?

Vandaag arriveren we in Rennes-le-Château. Een plaats met een verhaal. Hier woonde in 1885 de priester Bérenger de Saunière die in die tijd een bescheiden renovatie begint van het vervallen kerkje waar hij werkt. Volgens de verhalen zou hij tijdens deze verbouwing een vondst hebben gedaan die hem rijk maakt. 

Wát hij vindt is tot op de dag van vandaag een raadsel. Het verhaal gaat dat hij vier stukken perkament vindt in een van de pilaren van het altaar. Onder het altaar zou een pot met gouden munten, een Visigotische ketting en armband en een 13e-eeuwse gouden beker gevonden zijn. De priester start hierna grootschalige opgravingen en op zekere dag reist hij met een nieuwe vondst naar Parijs. 

Korte tijd later blijkt Saunière zich als een rijk man te gedragen. Hij laat de kerk opknappen, bouwt voor de parochie een villa en voor zijn boekenverzameling bouwt hij een toren, naar Maria Magdalena, La Tour Magdala. Op 22 januari 1917 overlijdt Saunière. Zijn geheim en bezittingen draagt hij over aan zijn huishoudster Marie Denarnaud. Zij wil het verhaal voor haar dood onthullen maar sterft plotseling. 

Wat heeft Saunière gevonden? Is het een bewaard geheim van de katharen? Van de Tempeliers? Of gaat het zoals het boek ‘Het heilige bloed en de heilige graal’ beweert om bewijzen dat Maria Magdalena de vrouw was van Jezus en met hem samen kinderen had die na de kruisiging met hun moeder in Frankrijk terecht zijn gekomen? Hoe dan ook, het geheim was blijkbaar veel geld waard en mocht niet naar buiten. Dat zegt genoeg.

We blijven hier een paar dagen. Genoeg te zien en te voelen …

21 september: De spot van het leven

En dan plan je een reis waarbij je drie bergen wilt bewandelen en je vergeet je bergschoenen. Vervolgens koop je onderweg een paar met profiel en als je dan de top bereikt, komt er doodleuk een man op slippers naast je zitten. Ben je zo de berg opgekomen? Ja dus en nog wel vanaf de meest rotsachtige kant. Soms lijkt het leven zelf de spot met je te drijven. Schoenen? Ach .. die worden zo overgewaardeerd.

Maar goed, de Bugarach. De omgekeerde berg noemen ze hem. Omdat de bovenkant ouder is dan de onderkant. Wellicht doordat een oude plaat over een jongere is geschoven. Een andere verklaring is dat de berg is omgevallen en zo de oudere lagen aan de oppervlakte heeft gebracht. Ik beklim hem vandaag voor de derde keer. In juli waaiden we er bijna vanaf. Vandaag is het weer goed. We klimmen door het feeërieke bos over de rotsen en de begroeide hellingen naar de top. We zijn er in 1,5 uur. Een recordtijd. Heerlijk om er weer te staan. En ik zie er naar uit anderen hier mee naartoe te nemen. Om zelf te ervaren wat de Bugarach met je doet. 

23 september 2022: Intuitie aan 

Ik weet het niet, hoor ik mezelf voor de vierde keer deze twee dagen zeggen. We zijn op zoek naar een trillende rots, een Magdalena bron, een Isis tempeltje en de routes ernaar toe zijn niet erg duidelijk. Als de internetverbinding in de regio uitvalt (en onze navigatie dus ook), wordt het er niet beter op. 

Dat ik het niet ‘weet’ is precies de bedoeling. Mijn intuïtie mag aan. We zijn het verleerd te voelen of we goed gaan. We vertrouwen ons teveel toe aan kennis, techniek en alles wat een ander zegt dat je zou moeten doen, bedenk ik me al lopend. We lopen over smalle bospaden en beklimmen glibberige rotsen. Maar we komen er. Soms wat later dan we hoopten. En dan glimlachen we. Vaak geeft onze intuïtie veel beter aan waar we heen moeten dan ons hoofd. Een oefening die ik in mijn reis van 2023 zeker ga meenemen. 

24 september 2022: Go with the flow of life

Vanmorgen besluiten we de Cardou te beklimmen. De mystieke vrouwelijke berg in deze streek rondom Rennes le Chateau. Hebben bergen een geslacht? Men zegt van wel. Dat is te voelen aan de energie, de trilling van de berg. Is de Bugarach (1230 meter) mannelijk, rotsig en word je aangezet tot prestatie … de Cardou (795 meter) is zacht, verbindend en meer gericht op ontvangen. Men zegt het en vandaag heb ik het ervaren. 

Hoewel de directe route naar boven zeker enige inspanning vraagt en er geen eind aan de bospaden lijkt te komen, voelt het licht en ben ik me meer bewust van mijn omgeving. Besef ik dat ik zomaar dwars door een ecosysteem banjer met bomen, planten en mossen die hier al zovele jaren bestaan. Ik ben me bewust dat ik te gast ben en ik me door mijn gastvrouw mag laten dragen. Dat wordt bevestigd als ik op zeker moment stop, omhoog kijk en vlak boven mijn hoofd een adelaar zie vliegen. Zwevend op de thermiek, gedragen door de wind. Glimlachend stap ik door. 

We bereiken de top en we kunnen ons geluk niet op als vanuit het oosten maar liefst zes adelaars onze richting op komen. Zweef! lijken ze te roepen. Maak je niet zo druk en geef je over aan de stroom van het leven. 

Vervuld en blij lopen we terug naar beneden. Mijn oog valt op een kleine shop waar ze verse sappen maken. Ik stap zonder nadenken naar binnen. Het is een kleine ruimte waar we in gesprek raken met de jonge eigenaar. COVID heeft zijn leven veranderd vertelt hij. Ik kreeg tijd om na te denken en besloot Parijs en m’n werk te verlaten en naar Serres te komen. Ik hou me nu bezig met gezonde voeding maken voor mensen. Ben meer in de natuur en ik richt een centrum op voor dans en muziek. En? Goede keuze? vraag ik. O ja, antwoordt hij glunderend. Hij geniet er zichtbaar van als we gulzig zijn juicy wortelsap naar binnen gieten. Als hij ons tenslotte trakteert op een zelfgemaakte overheerlijke bonbon, zeg ik: I will come back! 

Bijzonder, verzuchten we als we teruglopen naar onze auto. Go with the flow of life heeft zich in vele opzichten laten zien vandaag. 

26 september 2022: Door het stof

Vandaag ben ik door het stof gegaan. En deed ik dat voor m’n lol? Ja! We bezoeken de katharen initiatiegrotten in de omgeving van Montségur. Deze grotten waren ooit onderdeel van het pad naar wijsheid en zielsbewustzijn dat de katharen volgden. Op zeker moment als hij of zij eraan toe was, trok de kathaar zich een tijd terug uit de wereld om alles in zichzelf aan te kijken wat nog aandacht nodig had. Met het doel om te doorvoelen en los te laten wat in de weg zat om een bewust en puur leven te leiden. 

Grotten met kleine nauwe doorgangen en ruimten waar het aardedonker is betreden we. Elke grot, elke ruimte voelt anders. Soms confronteert het, dan weer heb je een angst te overwinnen, voel je je nederig of juist majestueus. Klauterend en kruipend vervolgen we onze weg. Ik merk op hoe ontzettend stil het hier is en ik kan me voorstellen hoe alleen je je hier kunt voelen. Ja zegt onze gids, maar alleen als je door de diepste eenzaamheid gaat en je vindt het licht in jezelf, ben je nooit meer alleen. Na een paar uur kloppen we het stof van onze kleding en dalen we weer af. Onder de indruk. Vervuld. En verbeeld ik het me of loop ik een stuk lichter de berg af?

27 september 2022: Ik weet genoeg, ik moet erheen

Ik had het katharenkasteel in Puivert thuis al genoteerd. Daar wilde ik wel heen als het in het programma zou passen. Iets trok me. Ik wist niet wat. 

Maar het paste niet. Ach, dacht ik, niet alles kan. Dan rijden we zondagavond op onze route naar Montségur ineens Puivert in en het kasteel op de berg verschijnt in mijn voorruit. Het geeft me kippenvel. Zo! roep ik, toch jammer hè. Ik zucht even, maar we rijden door. 

Die avond schuiven we aan tafel in ons B&B met 2 Belgen, 2 Fransen en 3 Amerikanen. Puivert? Daar moet je echt heen, wordt gezegd. En ik hoor over de troubadours die er de liefde bezongen en gedichten voordroegen. Opnieuw kippenvel. Ik weet genoeg, ik moet erheen. 

Vandaag zijn we er. Ondanks regen en wind loop ik opgetogen het pad op naar het kasteel. Ken je dat? Dat je van tevoren al voelt dat iets goed wordt of juist niet? Dit wordt goed. Het kasteel is nog redelijk intact. Drie zalen in de toren en een kelder zijn te betreden. Ik weet dat de katharen ook hier verdreven en vermoord zijn. Dat er angst, woede en verdriet is geweest. Maar als ik de muziekzaal betreed, voel ik ook vreugde. Ik drink al wat ik zie gulzig in .. de teksten, de doeken, de instrumenten en de gebeeldhouwde muzikanten .. en ga dan in het midden van de zaal staan. Ik moet horen hoe het klinkt. Ik zing … en het klinkt zowaar helder en vol. Als ik ga zitten en mijn ogen sluit, kan ik even terug in de tijd. De tijd dat dit kasteel leefde, dat mensen hier aten, lachten en liefhadden. Temidden van onrust, strijd en ruwheid. 

Ik zou hier uren in stilte kunnen zitten. Maar een geluid in het trappenhuis kondigt de volgende bezoekers alweer aan. Dag kasteel, blij dat we elkaar toch (weer) ontmoet hebben.